Sport wordt wel de belangrijkste bijzaak van het leven genoemd. Bill Shankly, de legendarische trainer van voetbalclub Liverpool, heeft ooit gezegd: “Some people think football is a matter of life and death. I assure you, it’s much more serious than that.” Topsport is tegenwoordig ook big business. Vaak staan er grote financiële belangen en reputaties op het spel. Aan sport kleven daarmee ook juridische haken en ogen. Op diverse terreinen kan een sporter, sportclub of sportbond voor juridische uitdagingen komen te staan.
Brancheteam Sportrecht
De advocaten van het brancheteam Sportrecht zijn gespecialiseerd in de verschillende juridische disciplines waarin het “sportrecht” zich manifesteert.
Wij zijn gepokt en gemazeld op juridisch gebied en zijn sportief en bestuurlijk actief in onder meer de hockey- en voetbalwereld. Wij hebben in het sportrecht een gecombineerde advies- en procespraktijk waarbij voor verenigingen en sporters wordt opgetreden bij de burgerlijke rechter en bij tuchtcolleges.
Wij zijn onder meer lid van de “Vereniging Sport en Recht.” En de “Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Nederland” (VAAN).
Arbeidsrecht in het Sportrecht
Voor (prof)sporters geldt soms een afwijkend arbeidsrechtelijk regime. Voor het betaalde voetbal is de zogenoemde ketenregeling buitenspel gezet om opeenvolgende contracten voor bepaalde tijd mogelijk te maken. Scheidsrechters moeten, niet altijd vrijwillig, met vervroegd leeftijdspensioen. Atleten die worden uitgezonden naar de Olympische Spelen sluiten met NOC*NSF een zogeheten topsportersovereenkomst. De turner Yuri van Gelder hield zich tijdens de Spelen van Rio in 2016 volgens de rechter niet aan deze overeenkomst, waardoor hij de ringen-finale misliep.
Sponsorcontracten
Sponsorcontracten vormen een belangrijk onderwerp binnen het Sportrecht. Clubs, sporters en sportevenementen zijn voor hun inkomsten vaak in grote mate afhankelijk van sponsorinkomsten. Zo sloeg de Zwitserse tennisster Roger Federer in 2017 EUR 5,3 miljoen aan prijzengeld bij elkaar terwijl hij maar liefst het tienvoudige aan sponsorgelden ontving. Sponsors vragen als tegenprestatie voor hun financiële bijdrage een bepaalde invloed en exclusiviteit. Van de sporters wordt daarbij niet alleen verwacht dat zij sportieve prestaties leveren maar zeker ook dat zij een voorbeeldfunctie vervullen. Zo trokken diverse multinationals zich terug als sponsor van de golfer Tiger Woods vanwege diens gedrag buiten de golfbaan. Een Israëlisch bedrijf wilde het sponsorcontract met Feyenoord beëindigen vanwege anti-Joodse spreekkoren van supporters, maar de rechter oordeelde dat dit geen grond voor ontbinding van het sponsorcontract opleverde.
Verenigingsrecht in het Sportrecht
Een sportvereniging is onderworpen aan het verenigingsrecht van het Burgerlijk Wetboek. Als een club een lid wil royeren moeten de juiste procedures worden gevolgd, waarbij de algemene ledenvergadering uiteindelijk het besluit neemt. Een dergelijk besluit kan door de betrokkene ter toetsing aan de burgerlijke rechter worden voorgelegd. De algemene vergadering is uiteindelijk het hoogste orgaan van de vereniging maar de dagelijkse leiding is opgedragen aan het bestuur. Het bestuur zal behoorlijk moeten besturen en wordt geacht zich daarbij te gedragen zoals van een redelijk handelend bestuurder mag worden verwacht.
Bestuurdersaansprakelijkheid en sport
Bestuurders “doen alles voor de club” en staan veelal niet stil bij de risico’s die ze daarbij lopen. Niet alleen de penningmeester die een greep in de kas doet, maar ook de goedwillende bestuurder komt soms in de gevarenzone te verkeren. Voor bestuurders van verenigingen (en stichtingen) zijn de aansprakelijkheidsnormen verscherpt en zij worden steeds meer op een lijn gesteld met bestuurders van BV’s en NV’s. Een bekend voorbeeld uit het amateurvoetbal is het betalen van vergoedingen aan spelers die de toegestane onbelaste vrijwilligersvergoeding, per 1 januari 2019 jaarlijks EUR 1.750, overschrijden. Consequentie hiervan is dat over het totale bedrag loonbelasting moet worden afgedragen. Als de club deze belasting niet betaalt kan de bestuurder door de belastingdienst uiteindelijk persoonlijk voor deze schuld aansprakelijk worden gesteld.
Tuchtrechtspraak en het Sportrecht
Clubs en sporters zijn onderworpen aan de specifieke reglementen en rechtspraak van de sportbond. Een wielrenner die wordt gestraft wegens dopinggebruik kan hij tegen een jarenlange schorsing oplopen. De licentie van een voetbalclub kan worden ingetrokken als niet wordt voldaan aan de licentievoorwaarden.
In dergelijke gevallen staat de interne rechtsgang binnen de bond open, waarna als laatste redmiddel een beroep op de burgerlijke rechter kan worden gedaan. Zo wist FC Twente in 2016 na financiële malversaties via een rechtsgang degradatie uit de Eredivisie te voorkomen. De club werd door de beroepscommissie van de KNVB in het gelijk gesteld nadat eerder de licentiecommissie en de rechter hadden geoordeeld dat de reglementaire degradatie een terechte sanctie was.
Privacy en het Sportrecht
Privacy wordt met de dag belangrijker en is alleen maar actueler geworden door de invoering van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG, ook wel GDPR) op 25 mei 2018. Sport staat volop in de aandacht van de media. De privacy van de sporter kan in het gedrang komen als bijvoorbeeld vermeend dopinggebruik van een wielrenner in de media wordt belicht. Negatieve publiciteit door een zogeheten datalek kan tot kostbare reputatieschade van zowel de club als de sporter leiden. Sportbonden en verenigingen moeten zorgvuldig omgaan met persoonsgegevens. Een ledenlijst mag niet zonder meer worden gepubliceerd, beveiligingscamera’s mogen niet zomaar worden opgehangen en wedstrijdverslagen met vermelding van de sporters mogen pas online worden gezet als de betrokkenen daarvoor toestemming hebben gegeven of de publicatie een gerechtvaardigd belang dient. Bij de communicatie over zaken als transfers en blessures zullen privacy-afwegingen ook een rol moeten spelen.
Spelregels
De spelregels zijn in de afgelopen jaren in diverse sporten verfijnd. Daarbij wordt het gebruik van technologische hulpmiddelen steeds belangrijker. Denk aan de “Hawkeye” bij het tennis. In navolging van het rugby en hockey heeft nu ook in het voetbal de Video Assistant Referee (VAR) zijn intrede gedaan. De VAR kan ingrijpen in geval van een “clear and obvious error” die beslissend is in geval van wel of geen goal, rode kaart of penalty. Het eindoordeel ligt niet bij de VAR maar bij de scheidsrechter. De introductie van de VAR bij het WK 2018 in Rusland had ingrijpende consequenties. Zo werd in de finale een penalty toegekend aan Frankrijk na een interventie door de VAR. De VAR zal nog tot veel discussie leiden. In Nederland is in 2018 het gebruik van de VAR inzet geweest van een kort geding waarbij Roda JC in een zaak tegen de KNVB tevergeefs claimde dat de VAR onjuist was toegepast.
