De Ondernemingskamer is recent teruggekomen van haar eerdere opvatting dat een beheerder van aandelen bevoegd is alle aan de aandelen verbonden rechten uit te oefenen. De veronderstelde beschikkingsbevoegdheid van de beheerder was stof tot discussie en leidde tot kritische reacties. Het is goed dat de Ondernemingskamer nu duidelijkheid schept.
Aandelen in beheer
De Ondernemingskamer bij het Gerechtshof Amsterdam kan in een enquêteprocedure de aandelen in de vennootschap in beheer geven bij een derde. Dit is een van de mogelijke tijdelijke voorzieningen die de Ondernemingskamer kan treffen wanneer zij vindt dat de vennootschap of het onderzoek naar de misstanden daarmee gebaat is. Hoofdzaak is dat op korte termijn rust wordt gebracht in de verhoudingen tussen de betrokkenen bij de vennootschap (meestal de aandeelhouders en de bestuurders).
Welke bevoegdheden heeft de beheerder van de aandelen? Het is wel duidelijk dat de beheerder, met uitsluiting van de aandeelhouder, het vergaderrecht en het stemrecht op de aandelen uitoefent. Tot voor kort vond de Ondernemingskamer dat de beheerder bevoegd is alle aan de aandelen verbonden rechten uit te oefenen. De beheerder mocht de aandelen bijvoorbeeld ook certificeren. Dat is een vergaande bevoegdheid. Critici zeggen dat de beheerder daarmee de eigendomsrechten van de aandeelhouder schendt.
Bevoegdheden beheerder
De Ondernemingskamer is inmiddels teruggekomen van haar opvatting dat een beheerder beschikkingsbevoegd is ten aanzien van de bij hem in beheer gegeven aandelen. In twee uitspraken uit 2019 beslist de Ondernemingskamer dat de beheerder alleen het beheer over de aandelen verkrijgt, maar niet bevoegd is die aandelen van de hand te doen. Kort gezegd, blijven de verschillende vermogensrechten (zoals certificering en verkoop) ten aanzien van de aandelen bij de aandeelhouder. Alleen de vennootschappelijke rechten (zoals vergaderrecht en stemrecht) komen toe aan de beheerder. In mijn noot onder de uitspraak van de Ondernemingskamer van 8 juli 2019 besteed ik aandacht aan deze kwestie.
Tijdelijke basis
De nieuwe opvatting van de Ondernemingskamer schept duidelijkheid. Een en ander betekent echter niet dat het tijdelijk karakter van de voorziening en de bescherming van het eigendomsrecht van de aandeelhouder aan belang inboet. In een enquêteprocedure mogen de aandelen nog steeds alleen op tijdelijke basis in beheer worden gegeven en deze voorziening moet proportioneel zijn ten opzichte van het beoogde doel van de maatregel.
